Dnia 30 kwietnia 2018 r. weszła w życie tzw. konstytucja biznesu – pakiet pięciu ustaw, mających ułatwiać życie przedsiębiorcom. Oto najważniejsze zmiany w prowadzeniu działalności gospodarczej
i główne zasady wprowadzone dzięki nowelizacji:
Od teraz wszelkie niejasności i wątpliwości w rozumieniu przepisów mają być rozstrzygane na korzyść przedsiębiorców. Podobnie z ewentualnymi wątpliwościami co do uczciwości lub innych okoliczności konkretnych spraw. Dodatkowo to urzędnik będzie miał obowiązek udowodnienia winy
i nieuczciwości przedsiębiorcy. Organy będą bowiem zobowiązane zakładać, że przedsiębiorca działa zgodnie z prawem i z poszanowaniem dobrych obyczajów.
Organy administracji nie będą mogły nakładać na przedsiębiorców nieuzasadnionych
i nieproporcjonalnych obowiązków oraz kar. Wszelkie działania oraz podejmowane decyzje powinny być zatem wyłącznie w takim zakresie, jaki będzie niezbędny do osiągnięcia celu. Działania nie powinny być nadmiernie uciążliwe.
Zasadę „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone” należy rozumieć w ten sposób, że ograniczenia wolności działalności gospodarczej mogą być sformułowane w postaci zarówno wyraźnych zakazów, jak również w postaci regulacji pozytywnych, określających zakres dopuszczalnych działań lub obowiązki podmiotów. Przedsiębiorca będzie mógł podejmować wszelkie działania,
za wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa. Również nałożenie jakichkolwiek obowiązków musi wynikać wprost z przepisów. Jeżeli zaś prawo czegoś nie będzie wymagać albo nie będzie zakazywać, to nie będzie można przedsiębiorcy odmówić dokonania określonej czynności czy ukarać go za podejmowane działania.
Jeśli po upływie ustawowego czasu wydania konkretnej decyzji, przedsiębiorca nie dostanie od urzędu informacji w zakresie rozstrzygnięcia, może zakładać, że jest ona dla niego pozytywna i działać tak, jakby otrzymał od organu zgodę na takie działanie.
Zgodnie z tą zasadą funkcjonariusze publiczni ponosić będą odpowiedzialność majątkową osobistą
za naruszenia prawa spowodowane ich zawinionym działaniem lub zaniechaniem. Co prawda regulacja taka istniała już wcześniej (w ustawie z dnia 20 stycznia 2011 roku o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa), jednakże określenie takiej zasady na gruncie nowej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – według ustawodawcy – ma stanowić element samodyscypliny i obowiązkowej staranności przy wykonywaniu służbowych obowiązków.
Na gruncie tej zasady organy administracji publicznej bez uzasadnionej przyczyny nie będą odstępować o utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw, o takim samym stanie faktycznym oraz prawnym. Każdy przedsiębiorca ma mieć zatem możliwość przewidywania działań administracji, co w efekcie pogłębić powinno zaufanie do organów i podmiotów stosujących prawo, a w rezultacie sprzyjać sprawnemu rozstrzyganiu spraw z utrwaloną praktyką interpretacyjną.
Konstytucja dla biznesu to dodatkowo wiele zmian istniejących już przepisów i wprowadzenie kilku modyfikacji mających ułatwić rozpoczęcie działalności oraz jej prowadzenie na mniejszą skalę. Zachęcamy do zapoznania się z nimi w następnej naszej publikacji.
Amelia Borodziuk
Adwokat